Mart Kapıdan Baktırır; Kazmayı Küreği Yaktırır (Özel Haber)
Türk halk kültüründe yer eden deyim ve atasözleri, toplumsal yaşamın, doğa olaylarının ve geleneklerin derin izlerini taşır. Bu deyimlerden biri de "Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır"dır.
13 Nisan 2025 - 08:07 - Güncelleme: 13 Nisan 2025 - 08:30
“Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır” sözünün kökeni, halkın doğa olaylarına olan duyarlılığını ve bu süreçte yaşanan belirsizliklere karşı geliştirdiği bir tür tedbirli yaklaşımı yansıtır.
Türk halk kültüründe yer eden deyim ve atasözleri, toplumsal yaşamın, doğa olaylarının ve geleneklerin derin izlerini taşır. Bu deyimlerden biri de "Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır"dır. Türkçe'de sıklıkla bahar mevsiminin kapıda olduğunu anlatan bir anlamda kullanılan bu söz, aslında mart ayının değişken havasına dair bir uyarıdır.
Nisan’ın hemen hemen yarısına kadar eski Marttır. 18 Nisan'da Mart'tan çıkacağız inşallah.
Korkma Mart’ın kışından; kork aprilin beşinden. Eskiler böyle derlerdi. Bir atasözü de derki; sakla samanı gelir zamanı 9 karış kar yağı kiraz zamanı.
İnsanoğlu kuduruyor. Nisan ayı ne eylesin, Allah çok güzel yapıyor. Bence şunu demeli. Bunu yüce Allah'ın bir mesaj olarak alglıyorum. Yüce Allah bize şunumu demek istiyor? Ey insan oğlu şımamarmayın, azmayın. Bütün sizin olanların hepisi benim, nefesiniz benim, yazınızı kışa vevirir size baharı yaşatmam. Amenna benim diyebileceğim bu taktri ilahinin dediği oluyor dostlar.
www.haberci18.com Yayın Yönetmeni ve Bilge Kişi Olarak Konuşuyorum ve Yazıyorum.
Bugünkü takvimde olan Mart’tan bahsetmiyoruz, önceki Mart'tan bahsediyor ve o da henüz daha çıkmadı. Ben deniz Mustafa Çelik 1962 doğumlu bir şahıs ve yaşım itibarı ile ya-zı-yo-rum. Çünki ben çocukluğumda, gençliğimde ve şidiki zamanda Nisan aylarında çok kışlar yaşadım. Mart Nisan’ın 18’inde çıkar unutmayın hâlâ Mart ayındayız!
Sakın kimseler yanlış anlamasın. Şimdiki gençler, yeni nesil ‘koca karı martı’ nedir bilmezler. Ama; şunuda unutmayalım ki “Koca Karı Martı” daha çıkmadı.
Mekanları Cennet olsun. Rahmetli dedem, ninem, büyükbabam, babannem, babam derdi. Oğlum, yavrum, kuzum, korkma kışın kışından, kork abrilin beşinden. Öküzü ayırır eşinden, kuzgunu doyurur leşinden. Derlerdi. Meğer çok doğruyumuş.
Cenab-ı Allah ne veriyorsa hayırlısını versin. Görelim mevlam neyler ne eylerse güzel eyler. Eskiden 2 metre kar yağardı ama sabır vardı. Şimdi ise yağmura bile tahammül edemeyen, ‘Sabırsız ve şükürsüz insanlar” var. Yazı rahat yaşamak için kışa ihtiyaç vardır. Bu vesile ile bir kaç satırlarımızla eskileri hatırlatabildiysek ne mutlu bizlere.
Mart Ayının Hava Değişimlerine Dair Bir Uyarı
"Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır" sözünün kökeni, mart ayının iklimsel özelliklerine dayanmaktadır. Mart, özellikle Anadolu'nun iç bölgelerinde, kışın son demlerini yaşadığı ve baharın ilk işaretlerinin verilmeye başlandığı bir aydır. Bu dönem, havaların bir gün soğuk, ertesi gün ise sıcak olabildiği, doğanın hızla değişim gösterdiği bir zaman dilimidir. "Kapıdan baktırır" kısmı, martın gelmesiyle birlikte havaların ısınması umudu taşırken, "kazma kürek yaktırır" kısmı ise aniden gelen soğuklar ve kar yağışının, bahar hazırlıklarına devam edilmesine engel olabileceği anlamına gelir.
Mart ayı, bazen tarlada ekim yapmaya ya da inşaat işlerine başlamak için erken bir zaman olabiliyor. O yüzden bu deyim, bahar yaklaşırken her şeyin hemen yoluna girmeyeceğini, doğanın da hala her an sürprizler yapabileceğini anlatan bir uyarıdır.
Tarihsel ve Kültürel Bağlantılar
Bu söz, eski Türk toplumlarının tarım ve hayvancılıkla uğraşan yaşam biçimlerinin bir yansımasıdır. Mart, hem üretimin başlangıç hem de son hazırlık dönemidir. Yalnızca hava koşulları değil, bu dönemde yapılan tarımsal faaliyetler de büyük riskler taşır. Bahara girmeden önce, ilkbahar ekimlerine başlamak ve yeni mevsime hazırlanmak büyük bir önem taşırken, mart ayında hala hava koşullarının düzensizliği, yapılan işler için tehlike oluşturabilir. Kazma ve kürekle yapılan bu işler, aslında mart ayındaki işlerin ve hazırlıkların erken olabileceğini anlatan bir metapor olarak karşımıza çıkar.
Toplumsal Algı ve Değişkenlik
Bu deyim, aynı zamanda insanın doğa ile olan mücadelesine de işaret eder. Türk halkı için doğa, her zaman belirli kurallara göre işlemez. Özellikle mart ayında bu kuralsızlık ve belirsizlik daha da belirginleşir. Bu deyim, halk arasında bir tür "uyanma" çağrısıdır: Havanın kapalı ve değişken olduğu dönemde işlerinizi erkenden yapmayı planlamayın; doğanın istediği zamanı bekleyin. Bahar, doğal döngüler gereği daha sabırlı olmayı gerektirir. Selam, saygı dualarım ile herkese hayırlı günler dilerim. M.Ç.
Bu haber 2165 defa okunmuştur.
FACEBOOK YORUMLAR